
گرمابه های عمومی ایرانی ( حمام ها ) ، که بسیار هوشمندانه ساخته میشدند یکی از شناسه های مهم تمدن کهن ایران زمین است ، زمانی که بسیاری از مردم جهان با شستشو آشنا نبودند ، ایرانیان حتی در دور افتاده ترین آبادی ها ، در گرمابه ، استحمام می کردند به گونه ای که پیشینه بنای نخستین گرمابه های دنیا را به دوره هخامنشیان نسبت می دهند .

حمام روستای کهنه به گفته ی مرحوم محمد صالح آزادی بنای تعمیر شده ی یک حمام بسیار قدیمی بوده است که توسط معمار معروفی به اسم معمار حسین لاری به وسیله همان مصالح سنگ و ساروج تعمیر و مرمت گردید . نظارت و مدیریت مرمت این اثر تاریخی زیر نظر مرحوم ملا علی اکبر ( محمد سعید ) سلامی از خردمندان و چهره های ماندگار در تاریخ روستای کهنه از بزرگان طایفه ی ملا بوده است .
این حمام عمومی تا اواخر نیمه اول دهه ی 50 رونق داشته است . مدیریت و راه اندازی حمام در آخرین سال های رونقش زیر نظر غلامحسین خارپیشه ی لاری و همکارشان بود .


روشنایی حمام از نور گیرهای سقفی تأمین میشود. نورگیرهایی با شیشههای عدسی مانند وجود دارد تا نور کافی وارد حمام شده و داخل حمام دیده نشود .
آب مصرفی این حمام از چاه فلی تامین می شد . چاهی که دیگر وجود ندارد و خراب و پر شده است . مرد حمامی بوسیله کشیدن آب با دلو ( سطل های چرمی بزرگ ) از چاه و ریختن آب به داخل حوض جلو چاه و انتقال آب از حوض به خزانه ی حمام بوسیله ی لوله کشی بوده است . خزانه ی آب در پشت حمام در فضایی سر پوشیده قرار داشت که برای گرم کردن آب اوایل از هیزم و بعدها از سوخت های فسیلی استفاده می شد . فضاهای مربوطه به تأمین آب و حرارت حمام مثل تون یا آتشگاه و انبار هیزم و سوخت در سمت بیرونی حمام با افروختن آتش در پشت گرم خانه و خزینه قرار داشته و از بیرون حمام به آن وارد میشدند که درهنوز بقایای آنها در سمت خانه های قدیمی اکبری ها قرار دارد .
پس از اینکه ساکنین بافت قدیم خانه های خود را ترک نمودند و اکثر خانه ها به غالبا برادران افغان سپرده شد ، متاسفانه حمام تاریخی امان را به زباله دانی تبدیل نمودند و از سوراخ های نورگیرها آشغال و مواد غیر مصرفی زیادی به داخل این حمام تاریخی ریختند .اما ظاهرا اساس و اسکلت حمام دچارآسیب های جدی نشده وقابل تعمیر می باشد .
وبلاگ مربوطی بر این باور است که هنوز دیر نشده است . روزنه هایی از امید برای از دست ندادن این بنای تاریخی وجود دارد . کافی است دست همت در دست هم دهیم با هر نوع اقدامی خیرخواهانه _ اعم از مشورتی ، مالی ، عملی و ... ، زباله ها از کف حمام جمع آوری ، تمامی دیوار ها ، کف و سقف حمام با تلمبه های سیار آب رسانی شسته و تمیز شوند و پس از آن با حضور کمیته های مختلف و مسئولان روستایمان تصمیمی در خور و شایسته برای این مکان تاریخی گرفته شود . این حمام متروکه می تواند فرهنگسرای ما باشد . در حال حاضر اولین و مهمترین اقدام پاک نمودن فضای حمام از زباله ها می باشد که نیاز ضروری به یک همکاری همگانی دارد .
امیدواریم که جوانان علاقه مند به فرهنگ بومی خود در روستا ، شیراز ، شهرک ، بندرعباس ، قشم ، درگهان ، کشورهای حوزه ی خلیج فارس ، دانشجویان داخل و خارج از کشور فرهنگیان ،مهندسان ، فرهیختگان ، اهالی فن ، بانوان دانش آموزان وهمه و همه با همکاری خالصانه ی خود اقدامی فرهنگی بزرگی را به ثبت برسانند که در نوع خود در منطقه نمونه ای برجسته باشد . ان شاء الله .
امروزه در اکثر شهرهای تاریخی و فرهنگی کشورمان مانند اصفهان ، یزد ، کرمان و ... از گرمابه های تاریخی ( حمام ها ) به عنوان موزه ، فرهنگسرا ، چایخانه های سنتی استفاده می شود .